1. [gr.] ἐπιτάφιος epitaphios - "nad grobem", "na kamieniu nagrobnym" – napis umieszczony na nagrobku lub pomniku upamiętniający lub sławiący zmarłego

1. [gr.] ἐπίγραμμα epigramma - "inskrypcja" – krótki utwór poetycki w formie aforyzmu, wywodzący się z napisów informacyjnych w starożytnej Grecji zamieszczanych na grobach, pomnikach lub ofiarach wotywnych. Tekst inskrypcji krótki, przeważnie dwuwierszowy, pisany dystychem elegijnym

1. [gr.] νεκρόπολις nekropolis, - "miasto umarłych" - 1. starożytny lub wczesnochrześcijański cmentarz; 2. duży i zwykle zabytkowy cmentarz, na którym pochowani są członkowie znanych rodów i ludzie sławni

Epitafia znakiem czasu

Chodząc po cmentarzach i odwiedzając kościoły - w szczególności kaplice cmentarne - można zauważyć, że epitafia są znakiem czasu, lustrem odbijającym stan duchowy ludzi. Ich liczba i treść, obecność i brak pokazują co jest ważne dla człowieka. Do mniej więcej połowy XX wieku zbieranie epitafiów nie nastręczało dużych trudności. Można je było znaleźć na nagrobkach starych i nowych grobów. Dzisiaj stają się rzadkością, bo znika wiele starych grobów, a na nowych rzadko spotyka się je w klasycznej formie. Najczęściej mają one wtedy formę informacji o ziemskiej drodze i materialnych osiągnięciach zmarłego, bez religijnych, transcendentnych czy filozoficznych odniesień.

Znikanie epitafiów wraz z grobami i coraz rzadsze pojawianie się ich na nowych grobach sugeruje, że współczesny człowiek poświęca coraz mniej czasu na myślenie o sprawach przekraczających doczesność, a jeżeli ma jakieś przemyślenia na ten temat, to nie przykłada do nich wagi lub brakuje mu odwagi do dania wyrazu swoim przekonaniom.

1. Zabrałeś nam Panie,
   My kornie mówimy,
   Niech się wola Twoja stanie.
   Chociaż łzami płaczemy gorzkimi,
   Święć się wola Twoja w niebie i na ziemi.

1. Co dałeś, wziąłeś. Twoje było Boże.
   Największą boleść przyjmujemy w pokorze.
   A chociaż płaczemy łzami krwawymi,
   Bądź wola Twoja w niebie i na ziemi.

1. Zgasłaś ukochane dziecię, inskrypcja na grobie na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie
   Dwie nie przeżywszy wiosenki.
   Zasiałaś smutek na świecie,
   Drogi Aniele maleńki.
   Żal rodziców, boleść matki
   Znosi na grób łzy i kwiatki.

1. Łaska twa, Panie, cenniejsza nad życie.

1. Gdzież się podział Krzyż? Cyprian Kamil Norwid, 1821-1883
   Stał się nam bramą.

1. Czas ucieka, wieczność czeka. Słowa przywołane przez Jana Pawła II podczas niezapomnianego spotkania z mieszkańcami rodzinnych Wadowic, w do słów Ewangelii o potrzebie czujności ;- Mk 13, 33-37.

1. Śmierć rodzi nas do życia.

1. Nieśmiertelność przyjdzie przez śmierć.

1. Od Boga, poprzez Boga, do Boga.

1. (O/Panie) Jezu, nie bądż mi/nam Sędzią, ale Zbawicielem. źródło: Nieodkryta historia Dmochowskich – fundacje dwóch krzyży w Miedznie

1. Kto wierzy, żyć będzie. Nawiązanie do słów Ewangelii o wskrzeszenie Łazarza "Kto we Mnie wierzy, choćby i umarł, żyć będzie." ;- J 11, 25

1. Jezu twoim jestem w życiu i śmierci.

1. Wiem, że Odkupiciel mój żyje
   i w ostateczny dzień nad prochem mojem stanie.

1. Uczciwie i wiernie
   przez kwiaty i ciernie
   idź prosto nad grobu krawędzie.
   Czy świtem, czy w zmroku
   ty nie zbłądź ni kroku
   z dróg Bożych.
   Niech jako chcę, będzie.
   Tak żył tencnotliwy, sprawiedliwy,
   a w służbie narodowej
   wytrwały żołnierz inskrypcja na grobowcu na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie, w którym spoczywa Aureli Baliński, oficer z roku 1863, * w Lublinie w Królestwie Polskim 16 V 1815, ✝ w Krakowie 6 VI 1886.

1. Jak z drzewa życia
   spada chwila za chwilą,
   wciąż i nieustannie.

1. …Otoczcież mnie takim pokojem i ciszą,
   bym słyszał jak duchy pokrewne
   wieszczymi się skrzydły
   nad ziemią kołyszą
   i w żale rozwodzą się śpiewne.

1. Pracowity, ciernisty wiodłeś żywot cały,
   z wielką dla swoich miłością poświęceniem.
   Bóg zabrał czystą duszę twą do swojej chwały.
   Dla nas zostałeś zawsze najdroższym wspomnieniem.

1. Spełniwszy chlubnie swój obowiązek na ziemi,
   i jak pragnęła odejść w samo południe -
   aby jej słońce świeciło cudnie, aby jej jasna była ta droga -
   która prowadzi tam hen do Boga,
   została wysłuchana w swojej modlitwie.

1. Zdało się oczom głupich, że pomarli, Mdr 3, 2-3
   …a oni trwają w pokoju.

1. W Tobie Panie nadzieję położyłem.
   Niechże nie będę pohańbion na wieki.

1. Chociaż się ziemskie marzenia rozwiały,
   w Tobie Boże nadzieje zostały.

1. Wszystko co najdroższe ta mogiła mieści.
   Śmierć zabiera nam ukochanych, nie zabiera boleści.

1. Umiera się nie po to, żeby przestać żyć,
   lecz po to, aby żyć inaczej.

1. Zniknąłeś nam z oczu na wieczne sny,
   Zostawiłeś nam smutek i gorzkie łzy.

1. Droga życia cierpieniem była ci usłana,
   Tyś znosiła z pokorą, wielbiąc imię Pana.

1. Do Twojej Chwały racz ja przyjąć Panie,
   bo przeszła przez życie jako przykazałeś.

1. Łzami mamo Cię nie zbudzę,
   lecz dobrym sercem Twej pamięci służę.

1. I my dojdziemy kiedyś do Ciebie
   na skrzydłach tej miłości, co nas złączyła na ziemi.

1. Życie i śmierć jest darem Twoim Panie.

1. Niezbadane są wyroki nieba, że z tym co najdroższe rozstać nam się trzeba.

1. Są ludzie i chwile, których się nigdy nie zapomina.

1. Kochamy wciąż za mało i stale za późno.

1. Tych, których się kocha, nie traci się nigdy.

1. Ci, których się kocha, nie ochodzą nigdy.

1. Można odejść na zawsze, lecz stale być blisko.

1. Możesz odejść na zawsze, ks. Jan Twardowski, 1915-2006
   by stale być blisko.

1. A choć ich płomień życia zgasł, Maria Czerkawska, 1881-1973
   To myśl o nich.
   Są przecież w nas.

1. Odszedłeś tak nagle, że ani uwierzyć, ani się pogodzić.

1. Dla świata byłaś tylko cząstką, dla nas całym światem.

1. Rozłąka jest naszym losem,
   Spotkanie naszą nadzieją.

1. "...Pośród ogromu miłości,
   zabiła ich nienawiść człowieka..."

1. Błogosławiony mąż bez skazy,
   Nie ufał w pieniądzach i skarbach.

1. Będzie mi może kiedyś policzone Inskrypcja na grobie art. rzeźbiarza Michała Korpala, 1854-1915,
   żem nigdy w obcą nie spoglądał stronę,
   zawsze trwałem temu słońcu bliski,
   co mi w łzach matki błysło u kołyski,
   że mi najdroższe wydzwaniały echa
   próg mój ojczysty i wieśniacza strzecha
   i że dla świata co był moim światem
   pragnąłem zostać i czułem się bratem.

1. Śpij spokojnie w cichym grobie, Cmentarz Rakowicki w Krakowie - napis na grobie Wacława Surzyńskiego (16.11.1886-29.08.1920)
   niech się Polska przyśni Tobie.

1. Śpij spokojnie w cichym grobie, Cmentarz Rakowicki w Krakowie - napis na grobie Piotra Żmudy, legionisty, żołnierza 13 P. strzelców polnych, *22 VI 1896 ✝ 9 XI 1918, [zmarłego] wskutek choroby nabytej na froncie włoskim
   Co moja dusza najwięcej kochała,
   Tobie o Polsko oddałam na wieki syna drogiego.
   A dla mnie została boleść, tęsknota i łez smutku rzeka.
   Śpij mój synaczku, pokój wieczny Tobie
   niech da Pan za twe trudy, znoje.
   Matka za tobą w dozgonnej żałobie
   wnosi swe modły na niebios podwoje.

1. W służbie Boga i Ojczyzny Napis na grobowcu rodziny Szujskich na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie [pas 47], w którym spoczywa Józef Szujski
   Odwagi, roztropności, żarliwości wzór
   W ciągłej przykładu i słowa postaci
   rozdawał siebie samego swej braci

1. Tu leży śp. Stanisław Książe Jabłonowski Napis na grobowcu na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie
   w sprawie Boga i Narodu żołnierz waleczny,
   mąż prawy, obywatel najlepszy,
   nie zapomniany w sercach naszych
   *10 III 1799 ✝ 16 VIII 1978

1. Przechodniu, powiedz Ojczyźnie, iż wierni jej prawom, tu spoczywamy.

1. BŁYSKAWICE ICH SZABEL
   BYŁY JUTRZENKĄ WOLNOŚCI
   WIDZIAŁY ICH
   ŚNIEŻNE SZCZYTY KARPAT
   I SREBRZYSTE WODY CISY
   I BYSTRE WODY CZEREMOSZU
   I LASY BUKOWIŃSKIE
   ICH WIDZIAŁY
   I BRZEGI PRUTU
   I BŁONIA NADDNIESTRZAŃSKIE
   I BESARABSKIE STEPY
   I DZIKIE POLA
   PADLI NA POLACH ROKITNY
   AD MAXIMAM POLONIAE
   GLORIAM

1. ZA WOLNOŚĆ NASZĄ I WASZĄ
   MY ŻOŁNIERZE POLSCY
   ODDALIŚMY
   BOGU DUCHA
   ZIEMI WŁOSKIEJ CIAŁO
   A SERCA POLSCE

1. Nie siłą prawa złamani - mężnie i szlachetnie zginęli

1. W dobrych zawodach uczestniczyłem, Napis na bramie wejściowej Polskiego Cmentarza Wojennego w Casamassima wiary ustrzegłem...

Cmentarze wojenne i wojskowe

1. Polski Cmentarz Wojenny w Bolonii
2. Polski Cmentarz Wojenny na Monte Cassino
3. Polski Cmentarz Wojenny w Loreto
4. Polski Cmentarz Wojenny w Casamassima (1)
5. Polski Cmentarz Wojenny w Casamassima (2)
6. Baza cmentarzy i grobów polskich lotników poległych i zmarłych podczas wojny i po wojnie, rozsianych po całej świecie...
7. Cmentarz wojskowy przy ul. Prandoty w Krakowie
8. Groby wojenne na cmentarzu Rakowickim – informacje historyczne,
9. Cmentarz garnizonowy w Katowicach

Inne cmentarze

1. Cmentarz Na Rossie w Wilnie
2. Cmentarz Łyczakowski we Lwowie
3. Cmentarz Obrońców Lwowa
4. Cmentarz Łyczakowski we Lwowie - zdjęcia
5. Polski Cmentarz w Kołomyi - zdjęcia
6. Cmentarz w Kołomyi - wykaz osób pochowanych
7. Cmentarz Powązkowski w Warszawie
8. Cmentarz Rakowicki w Krakowie