Starzenie się i starość

Starzenie się istot żywych jest naturalnym, nieuniknionym i - z wyjątkiem zjawisk nadprzyrodzonych - nieodwracalnym procesem, w czasie którego dochodzi do pogorszenia się sprawności i zdolności regeneracyjnych i adaptacyjnych organizmu. Jego naturalnym zakończeniem jest śmierć.

Starzenie się jest procesem o zmiennej dynamice. Zazwyczaj dynamika jest mniejsza na początku i ma tendencję do narastania z upływem czasu. Stopniowe obniżanie się aktywności biologicznej organizmu rozpoczyna się już ok. 30. roku życia. Przebieg procesu ma charakter indywidualny, ale można wpływać na niego przez działania dotyczące ciała i ducha. Zabiegi profilaktyczne mogą przedłużyć zachowanie zadowalającej sprawności fizycznej i umysłowej w wieku starczym, tj. zmniejszyć szybkość starzenia się, ale nie mogą zahamować go.

Według danych GUS z roku 2013 średnia długość życia kobiet w Polsce wynosi 81 lat, a mężczyzn – 73 lata. Średnia długość życia nie jest taka sama dla różnych grup społecznych. W inywidualnych przypadkach proces starzenia się może zacząć się wcześniej lub jego dynamika może zmieniać się szybciej i wiązać się z pogorszeniem stanu zdrowia.

O starzeniu się Encyklopedia PWN mówi m.in. co następuje:

Proces ten u człowieka jest związany z osłabieniem funkcji regulacyjnych układu nerwowego i hormonalnego, co prowadzi do obniżenia podstawowej przemiany materii, zmniejszenia siły mięśni i szybkości przewodzenia impulsów nerwowych, zaburzeń pamięci (głównie w postaci utrudnionego zapamiętywania nowych wydarzeń). Równocześnie występują zmiany w strukturze tkanek organizmu, co przejawia się m.in. zmniejszeniem zdolności akomodacyjnej soczewki oka, zmianami w układzie kostno-stawowym, rozwojem miażdżycy naczyń, głównie mózgowych; te niekorzystne zmiany są w pewnym stopniu kompensowane, np. wraz ze zmniejszeniem aktywności gruczołów wewnętrznego wydzielania zwiększa się wrażliwość tkanek na hormony; dzięki procesom kompensacyjnym organizm aż do późnej starości zachowuje zdolność utrzymania homeostazy, m.in. stałej temperatury ciała, odczynu kwasowo-zasadowego i stężenia elektrolitów osocza krwi; możliwości adaptacyjne nie są jednak nieograniczone i ich załamanie się nieuchronnie prowadzi do śmierci.

Starość według Wikipedii to stan będący efektem starzenia się, ostatni okres życia u ludzi. Starość ma przede wszystkim wymiar biologiczny (fizjologiczny), lecz także poznawczy, emocjonalny i społeczny. Pojęcie starości w znaczeniu medycznym to ogół zmian biologicznych zachodzących w ciele człowieka (głównie zużycie narządów i zmniejszona regeneracja komórek) w wieku starszym (tzw. trzeci wiek) czyli po 60–65 roku życia. W okresie starości ustaje intensywne odbudowywanie komórek, organizm jest mniej odporny na choroby, a układ nerwowy jest mniej aktywny. Tkanki ludzkie stają się odwodnione i mniej elastyczne, ulegają atrofii.

Powyższe definicje abstrahują od antropologii katolickiej, eksponują wymiar biologiczny, pomiją wymiar duchowy człowieka oraz kwestie moralności katolickiej.

Starość charakteryzuje się obniżoną sprawnością fizyczną i umysłową tj. zmniejszoną samodzielnością oraz zdolnością do samoopieki.

Obecnie obserwujemy postępujące osłabienie rodzin i negatywne trendy demograficzne (współczynnik dzietności 1,3 w roku 2013) oraz starzenie się społeczeństwa. Według danych statystycznych Komisji Europejskiej (KE) dla Polski udział osób starszych (w wieku powyżej 65 lat) w populacji wynosił w roku 2013 14,5%, a osób najstarszych (ponad 80 lat) - 3,8%. Prognoza KE z roku 2015 przewiduje, że w roku 2060 ten odsetek ma wynosić odpowiednio 33% i 12,3%. Oznacza to, że systematycznie będzie wzrastał popyt na usługi opiekuńcze dla osób starych, w szczególności na opiekę długoterminową. Równocześnie będzie zwiększał się współczynnik obciążenia demograficznego (liczba ludności w wieku nieprodukcyjnym przypadająca na 100 osób w wieku produkcyjnym), który według danych GUS w roku 2023 wynosił 71. Prognozowany przez KE w roku 2015 wskaźnik obciążenia demograficznego w Polsce będzie jednym z najwyższych w Unii Europejskiej - ma wzrosnąć do roku 2060 z 22% do prawie 67% dla osób powyżej 65 lat oraz z niewiele ponad 5% do 25% dla osób powyżej 80 lat. Oznacza to, że coraz większym problemem będzie finansowanie publicznych usług opieki społecznej dla osób starych oraz ich zdolność finansowania zakupu tych usług prywatnie.

Z tych powodów koniecznością staje się myślenie poważnie o starości zanim ona nadejdzie, zwłaszcza w postaci niesamodzielności i bezradności. Rozumienie procesu starzenia się oraz starości jest niezbędna, aby jesień życia ziemskiego była pogodna.

Wymiar społeczny

Nikt nie jest samotną wyspą.
{ks. Thomas Merton, 1915-1968}

Nikt nie jest samotną wyspą, jesteśmy zespoleni, nawet wtedy, gdy tego nie wiemy. Łączy nas krajobraz, łączy nas ciało i krew - łączy praca i mowa.
{ks. Józef Tischner, 1931-2000}

Proces starzenia się w przypadku człowieka oprócz wymiaru fizjologicznego ma również wymiar psychospołeczny, bowiem w każdej fazie życia człowieka łączą z jego bliższym i dalszym otoczeniem rozliczne więzy, których charakter i intensywność zmienia się w czasie życia. Człowiek jest istotą społeczną, gdyż do osiągnięcia pełnego człowieczeństwa potrzebuje innych ludzi. Charakter i zakres tego wsparcia zależy od okresu życia człowieka. Najbliższe otoczenie człowieka to jego własna rodzina. W zdrowym społeczeństwie, człowiek przychodzi na świat i rozwija swój ludzki potencjał w rodzinie oraz w zdrowej rodzinie powinien przeżywać starość i doczekać kresu swojego ziemskiego życia.

Otoczenie dalsze to przede wszystkim sfera aktywności zawodowej, która umożliwia zdobycie środków materialnych do życia i w której człowiek realizuje swoje ambicje oraz administracji państwowej (rządowej samorządowej), której zadaniem jest służenie dobru wspólnemu i tworzenie godnych warunków do życia jednostki i całej wspólnoty. Od jakości tego otoczenia zależy jakość życia człowieka, od urodzenia do naturalnej śmierci.

W państwie, które dba o dobro obywateli administarcja państwowa wspiera rodziny, które stanowią majlepsze środowisko do rozwoju człowieka, jako prawej osoby i dobrego członka społeczeństwa. Tak dzieje się dopóki państwo funkcjonuje z zasasdą pomocniczości, czego w zasadzie należy oczekiwać od państwa demokratycznego.

Spoiwem rodzin jest wzajemna bezinteresowna miłość, natomiast państwo jest organizacją biurokratyczną, działającą w sposób sformalizowany i bezduszny.

Oznacza to, że zdrowe państwo powinno być zainteresowane posiadaniem silnych ekonomicznie i moralnie rodzin, zdolnych do zadbania o dobro swoich członków na każdum etapie życia, również w okresie starości, a nie przejmować funkcji rodziny, z wyjątkiem sytuacji skrajnie patologicznych, kryzysowych.

Pomoc społeczną w Polsce reguluje ustawa z dnia 12 2004 o pomocy społecznej, która stanowi, że pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Ustawa określa zadania w zakresie pomocy społecznej, rodzaje świadczeń z pomocy społecznej oraz zasady i tryb ich udzielania i organizację pomocy społecznej.

Troska o starszych

Tradycyjnie obowiązek opieki nad osobami niedołężnymi spoczywał głównie na rodzinach, generalnie wielopokoleniowych. Dzisiaj społeczeństwa tworzą w dużej mierze rodziny nuklearne, małodzietne lub bezdzietne i osoby samotne, w przypadku których istnieje potencjalny problem opieki nad osobami starymi. W bogatszych państwach opiekuńczych problem łagodzą systemy publicznej opieki społecznej oraz rynek prywatnych usług opiekuńczych dla zamożniejszych osób w podeszłym wieku. Te publiczne i prywatne instytucje wkraczają do akcji dopiero na zgłoszenie lub wezwanie.

Osoby samotne

Myśląc o osobie samotnej trzeba odróżniać samotnika od samotnego i osamotnienie od samotności.

Osamotnienie określa się jako stan, w którym czujemy się oddzieleni od innych ludzi, ale niekoniecznie odczuwamy samotność. Może to być wynikiem wyboru, gdy świadomie wybieramy spędzanie czasu sami, bez towarzystwa innych. Osamotnienie może być też skutkiem np. przeprowadzki do nowego miasta lub innego państwa, utraty bliskiej osoby lub zmiany sytuacji rodzinnej. Osamotnienie krótkotrwałe może być pozytywne, ale długotrwałe może prowadzić do samotności i jej negatywnych skutków.

Samotność jest stanem emocjonalnym odczuwamym, gdy czujemy się odizolowani lub odseparowani od innych ludzi. Może to być wynikiem braku bliskich relacji, zaniedbywania przez innych, braku wsparcia społecznego lub poczucia, że nie jesteśmy zrozumiani przez innych. Samotność może być zarówno fizyczna, gdy nie mamy nikogo wokół siebie, jak i emocjonalna, gdy mimo obecności innych czujemy się niezrozumiani lub niezauważeni. Samotność może mieć negatywny wpływ na nasze zdrowie psychiczne i fizyczne. Może prowadzić do depresji, lęku i innych problemów emocjonalnych.

Wg danych PCK co trzecia osoba po 75. roku życia mieszka sama.

Osoby samotne, których kontakty z otoczeniem są ograniczone, są zdane przede wszystkim na siebie, muszą same obserwować i  oceniać swój stan zdrowia. Jednak w miarę upływu czasu zmniejsza się zdolność osoby starszej do realistycznej diagnozy własnego stanu, czego konsekwencją może być niezdolność do uzyskania pomocy we właściwej chwili. Szczególnie niebezpieczną sytuacją dla żyjącej w samotności osoby starszej są wypadki w domu, których skutkiem jest utrata przytomności lub niezdolność do poruszania się i konsekwencji niemożność samodzielnego wezwania pomocy.

Z powyższych powodów osoby samotne powinny zacząć zawczasu myśleć o starzeniu się i starości, w szczególności o czasie, kiedy będą wymagały długookresowej opieki medycznej (lekarskiej i pielęgnacyjnej oraz socjalnej. Aby godnie przeżyć starość, osoby samotne powinny przygotować się finansowo i organizacyjnie na ten czas, zanim nastąpi pogorszenie sprawności fizycznej i intelektualnej oraz kondycji psychicznej.

Pierwszym działaniem osoby samotnej, niezależnie od przyczyny tego stanu i w możliwie najwcześniejszej fazie starości, powinno być nawiązanie trwałych relacji w osobami w najbliższym otoczeniu miejsca zamieszkania, np. z sąsiadami, takich, które zapewnią możliwie najszybszą pomoc w kryzysowej sytuacji. Aby te relacje były skuteczne, powinny być budowane powoli i zbudowane na więzi emocjonalnej, życzliwości i poczuciu odpowiedzialności za drugiego. Powinny zapewniać regularny kontakt zdalny - telefoniczny, internetowy - i bezpośredni - twarzą w twarz, aby umożliwić obserwację i ocenę zmian stanu zdrowia starej osoby oraz odpowiednią reakcję na nie.

Osoby niesamotne

Starość jest sprawdzianem jakości relacji starszej osoby z otoczeniem - przede wszystkim z najbliższym, tj. z rodziną, szczególnie tych zbudowanych w okresie starzenia się, kiedy dzeci nie wymagają już opieki, ale same mogą już służyć pomocą.

Z punktu widzenia jakości życia od jego początku do śmierci niezastąpiona jest tradycyjna, zdrowa rodzina wielopokoleniowa, złożona osób o  zróżnicowanym potencjale fizycznym, intelektualnym i duchowym oraz zróżnicowanej strukturze budżetu czasu, w tym ilości wolnego czasu. W takiej rodzinie łatwiejsza jest opieka w domu nad jej niedołężnymi lub starymi członkami.

Również sytuacja niedołężnych lub starych osób jest lepsza w rodzinach wielodzietnych niż bezdzietnych lub z jednym dzieckiem. Wielodzietność zwiększa szanse starej osoby na otrzymanie bezpośredniej i stałej opieki ww własnej rodzinie. Śmierć współmałżonka lub rozpad małżeństwa w rodzinie bezdzietnej lub opuszczenie domu i stały pobyt jedynego dziecka daleko od miejca zamieszkania żyjącego jeszcze rodzica stawia starego człowieka w sytuacji osoby samotnej, zależnej od dalszego otoczenia, w tym od opieki społecznej.

Do przeżywania późniejszych faz procesu starzenia się i starości członka rodziny w domu musi przygotować się cała rodzina, duchowo, organizacyjnie i finansowo. Obecność w rodzinie osoby wymagającej opieki wymaga uwzględnienia w codziennym budżecie czasu i  finansowym członków rodziny działań, które narzuca stan zdrowia tej osoby oraz zdobycia wiedzy - w tym medycznej - niezbędnej do tego tego, aby opieka była skuteczna.

Ponieważ proces starzenia się ma charakter indywidualny najbliższe otoczenie starca musi ciągle monitorować jego bieżącą sytuację.

Przygotowanie

Ponieważ starzenie jest nieuniknione sam starzec oraz jego otoczenie winni przygotować się do realizacji różnych możliwych scenariuszy.

Przygotowanie polega na uświadomieniu sobie aktualnego stanu zdrowia fizycznego i duchowego starca, możliwych scenariuszy rozwoju sytuacji oraz uzyskanie jego przyzwolenia na podejmowanie potrzebnych działań przez konkretne, upoważnione osoby, w tym dotyczących spraw ostatecznych, tj. grobu, organizacji pogrzebu, realizacji testamentu oraz dysponowania innym majątkiem zmarłego.

Scenariusze

Mówiąc o scenariuszach należy mieć na uwadze to, że nie chodzi tu wyłącznie alternatywy jednego scenariusza, ale też o scenariusze działania w różnych etapach życia starca, do momentu jego śmierci.

Punktem wyjścia do tworzenia scenariuszy jest ocena stanu zdrowia starca oraz ustalenie ograniczeń z niego wynikających, sytuacji mieszkaniowej, finansowej i rodzinnej.

Pomocna może być „Karta oceny świadczeniobiorcy wg skali Barthel”, zwłaszcza, gdy pod uwagę należy wziąć pod uwagę uzyskanie publicznej pomocy socjalnej, w szczególności pobyt w zakładzie opiekuńczym lub opiekuńczo-leczniczym (ZOL).

Zdrowie

Najważniejsze pytania, na które trzeba odpowiedzieć:

1. Czy starzec może samodzielnie, w tym przy użyciu kul ortopedycznych, laski, balkonika, wózka inwalidzkiego lub chodzika czterokołowego, wychodzić ze swojego budynku mieszkalnego?
2. Czy starzec może samodzielnie, w tym przy użyciu kul ortopedycznych, laski, balkonika lub wózka inwalidzkiego, wychodzić ze swojego mieszkania i poruszać się wewnątrz swojego budynku mieszkalnego?
3. Czy starzec może samodzielnie, w tym przy użyciu kul ortopedycznych, laski, balkonika lub wózka inwalidzkiego, poruszać się wewnątrz swojego mieszkania?
4. Czy starzec może samodzielnie przygotowywać sobie posiłki?
5. Czy starzec może samodzielnie, w tym przy użyciu kul ortopedycznych, laski lub balkonika, załatwiać potrzeby fizjologiczne w łazience?
6. Czy starzec ma problemy z nietrzymaniem moczu lub stolca? [Nietrzymanie stolca polega na niezdolności gromadzenia kału i wydalania go w ogólnie przyjęty i społecznie akceptowany sposób w pełni kontrolowany przez człowieka. Nietrzymaniem stolca określamy bezwiedne oddanie stolca co najmniej 2 razy w miesiącu.]
7. Czy starzec jest osobą leżącą i wymaga opieki?
8. Jak jest sprawność intelektualna i stan duchowy starca? Czy zainteresowany jest utrzymaniem kontaktów towarzyskich - telefonicznych, bezpośrednich?

Mieszkanie

Na co należy zwrócić uwagę:

1. powierzchnia mieszkania – łatwość poruszania się między pomieszczeniami,
2. istnienie barier (np. progi, grube dywany, wąskie otwory drzwiowe) utrudniających przemieszczanie się między pomieszczeniami,
3. powierzchnia sypialni – możliwość ustawienia łóżka w taki sposób, aby był dobry dostęp do niego, w przypadku obłożnie chorych z jego obydwu stron – łatwość udzielania zabiegów pielęgnacyjnych,
4. szerokość i wysokość łóżka – łatwość udzielania zabiegów pielęgnacyjnych,
5. usytuowanie sypialni w stosunku do łazienki – łatwy dostęp od łóżka do łazienki,
6. usytuowanie mieszkania w budynku mieszkalnym – piętro, szerokość klatki schodowej, dostęp do windy z mieszkania,
7. dostęp do windy na poziomie parteru od drzwi wejściowych do budynku mieszkalnego – różnica poziomu,
8. możliwość podjechania samochodem w pobliże drzwi wejściowych do budynku mieszkalnego,
9. wydzielone miejsca parkingowe dla osób niepełnosprawnych w pobliżu budynku mieszkalnego, prywatne stanowisko w garażu podziemnym.

Sytuacja rodzinna oraz znajomi i sąsiedzi

Z upływem czasu, czasem nagle, zmniejsza się samodzielność starca. Dlatego staje się coraz bardziej zależny od pomocy innych osób. Ta pomoc ma dwa wymiary: czasowy oraz finansowy.

Wielkość potrzebnej pomocy rodziny, przyjaciół, znajomych, sąsiadów, w szczególności ilość czasu, którą należy poświęcić starcowi, zależy od stanu jego zdrowia oraz stopnia niepełnosprawności ruchowej.

Rzetelne oszacowanie realnej wielkości pomocy (czas, pieniądze) rodziny, przyjaciół, znajomych, sąsiadów ma istotne znaczenie dla wybrania odpowiedniego rozwiązania.

Opieka rodziny, przyjaciół, znajomych, sąsiadów ma szczególne znaczenie dla starca, gdyż oparta jest na więzach miłości oraz wspólnoty przeżytych chwil. Tej cechy nie posiadają usługi opiekuńcze.

W ekstremalnym przypadku, kiedy realna pomoc otoczenia w stosunku do potrzeb będzie niewystarczająca, to jedynym rozwiązaniem może być pobyt w domu pomocy społecznej lub – w razie złego stanu zdrowia – w zakładzie opiekuńczo-leczniczym (ZOLu) lub hospicjum.

Czas

Punktem wyjścia do stworzenia bilansu czasu jest oszacowanie realnych potrzeb czasowych na zapewnieniu godnego funkcjonowania starca codziennie, przez całą dobę.

To zapotrzebowanie należy skonfrontować z realną ilością czasu, którą otoczenie może ofiarować starcowi w dni powszednie, niedziele i święta, w dzień i w nocy.

Ustalenie ilości czasu, którą bliższe i dalsze otoczenie może i jest gotowe ofiarować starcowi, powinna mieć charakter listy, na której są zapisane konkretne osoby lub rodziny oraz ich deklarowany wymiar czasu.

Wielkość niedoboru czasu ma znaczący wpływ na wybór konkretnego rozwiązania.

Finanse

Wielkość potrzebnych środków finansowych zależy od ilości odpłatnej instytucjonalnej pomocy oraz publicznego dofinansowania. Generalnie należy stwierdzić, że o ile dochody własne osoby pełnosprawnej, samodzielnej mogły wystarczać na relatywnie godne życie, to w miarę pogarszania się stanu zdrowia (wydatki na lekarstwa, odpłatną pomoc, transport), zmniejszania się samodzielności starca (wydatki na sprzęt medyczny, rehabilitacyjny, pampersy itp.) oraz zwiększania pomocy instytucjonalnej (opiekunki) dochody te mogą okazać się niewystarczające na prowadzenie życia na dotychczasowym, godnym poziomie.

Przy ocenie zasobów finansowych, które można wykorzystać do finansowania życia starca, należy wziąć pod uwagę jego własne środki, tj. oszczędności oraz bieżące dochody, dofinansowanie ze strony rodziny, przyjaciół oraz znajomych i pomoc społeczną.

Pomoc otoczenia może mieć formę darów pieniężnych lub darowizn w postaci rzeczowej.

Potrzeby intelektualne i duchowe

Między stanem zdrowia biologicznego oraz duchowego istnieje ścisła korelacja. U osób wierzących obserwuje się pozytywny wpływ wiary na znoszenie skutków złego stanu zdrowia, a u osób obojętnych religijnie lub programowych ateistów – negatywny lub neutralny. Wiara nadaje sens cierpieniu, jej brak może prowadzić do depresji.

Dlatego w przypadku osoby wierzącej należy zadbać o jej potrzeby duchowe (literatura religijna, msze radiowe lub telewizyjne, regularne odwiedziny księdza z kościoła parafialnego – rozmowa, spowiedź i Komunia święta).

Osobie, która pracowała zawodowo lub prowadziła aktywne życie towarzyskie bardzo doskwiera samotność i brak żywego, ciągłego kontaktu ze swoim bliższym i dalszym otoczeniem. Dlatego w planie pomocy czasowej należy uwzględnić sprawę osobistych oraz telefonicznych kontaktów w celach towarzyskich możliwie szerokiego grona osób.

Kontakt bezpośredni ma większą wartość emocjonalną niż kontakt telefoniczny lub listowny. Dlatego trzeba starać się zapewnić możliwie wiele i częstych kontaktów osobistych (odwiedziny) z możliwie wieloma różnymi osobami.

Dla zapewnienia kontaktu telefonicznego trzeba zadbać o wyposażenie starca w telefon (kablowy lub komórkowyi ładowarkę) łatwy w użyciu i posiadający odpowiednią pamięć do zapamiętania odpowiedniej liczby numerów telefonicznych, a także zaprogramować książkę telefoniczną, pamiętając też o numerach ratunkowych i alarmowych.

Natura starości

Cechą starego człowieka jest niechęć do zmian, co jest pewną formą samoobrony. Starzec czuje się pewniej w środowisku, które dobrze zna, które poznał w czasach pełnej sprawności poznawczej i nauczył się w nim dobrze funkcjonować.

Zmiana np. miejsca zamieszkania oznacza konieczność przystosowania się do nowego otoczenia oraz wysiłek fizyczny i psychiczny potrzebny do adaptacji w nowym środowisku.

Zmiany, zwłaszcza duże, wywołują obawę starca, świadomego swoich ograniczeń, czy zdoła się w pełni przystosować do nich.

Z tego powodu największą wartość, jeżeli chodzi komfort psychiczny starca ma jak najdłuższe przebywanie w znanym mu środowisku, w domu rodzinnym.

Jeżeli rodzina nie może podjąć się pełnej opieki w domu starca, to warto zapewnić mu usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania.

Pobyt w domu pomocy społecznej, w zakładzie opiekuńczo-leczniczym (ZOLu) lub hospicjum należy traktować jako ostateczność.

Decyzje

Dopóki starzec jest osobą zdolną do świadomego podejmowania decyzji, nie ubezwłasnowolnioną, należy wciągnąć go w proces przygotowania scenariuszy „na wypadek” oraz wypracowywania wszystkich jego dotyczących decyzji, zwłaszcza tych dotyczących pobytu w domu pomocy społecznej, w zakładzie opiekuńczo-leczniczym (ZOLu) lub hospicjum, bo w kontaktach z instytucjami opieki społecznej rozstrzygająca jest wola starca.

Należy unikać wywierania presji z pozycji „my wiemy lepiej”. Decyzje muszą być wypracowywane w spokojnej dyskusji na argumenty, toczonej w duchu szacunku i miłości. Stary człowiek musi mieć cały czas przekonanie, że chodzi o jego dobro, zwłaszcza w sytuacji, kiedy opieka nad nim w domu staje się niemożliwa.

Kontakty

1. Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ)
   Centrala: ul. Rakowiecka 26/30, 02-528 Warszawa
   Godziny otwarcia: poniedziałek - piątek w godz. 8.00–16.00
   Telefoniczna Informacja Pacjenta: 800 190 590
   E-mail: KancelariaElektroniczna@nfz.gov.pl
   
   W każdym województwie działają Oddziały Wojewódzkie NFZ:
   • Dolnośląski
   • Kujawsko-Pomorski
   • Łódzki
   • Lubelski
   • Lubuski
   • Małopolski
   • Mazowiecki
   • Opolski
   • Podkarpacki
   • Podlaski
   • Pomorski
   • Śląski
   • Świętokrzyski
   • Warmińsko-Mazurski
   • Wielkopolski
   • Zachodniopomorski
2. W każdej gminie działają ośrodki pomocy społecznej, które udzielają pomocy w formie pracy socjalnej, świadczeń pieniężnych, przyznają wsparcie usługowe i rzeczowe oraz kierują do ośrodków wsparcia.
3. Baza instytucji pomocy społecznej
4. Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności
5. Świadczenia pielęgnacyjne i opiekuńcze
6. Pielęgniarska opieka długoterminowa domowa jest skierowana do obłożnie i przewlekle chorych, przebywających w domu. Może nią być objęty pacjent, który nie wymaga leczenia w warunkach stacjonarnych, jednak ze względu na istniejące problemy zdrowotne potrzebuje systematycznej i intensywnej opieki pielęgniarskiej w warunkach domowych. Opieka ta jest realizowana we współpracy z lekarzem POZ.
7. Polski Komitet Pomocy Społecznej - stowarzyszenie charytatywne, do którego celów statutowych należy dobrowolne i bezinteresowne niesienie pomocy osobom i rodzinom, które z różnych przyczyn niezdolne są do rozwiązywania swych życiowych problemów, w szczególności ludziom starszym, niepełnosprawnym, chorym, samotnym, zagrożonych demoralizacją, rodzinom pozbawionym środków do życia, ubogim i bezradnym.
8. Polski Czerwony Krzyż (PCK). Oddziały Okręgowe PCK organizują i prowadzą działalność w dziedzinie opieki i pomocy społecznej. Personel i siostry PCK, pielęgniarki, opiekunki medyczne, opiekunki środowiskowe sprawują opiekę nad osobami obłożnie i ciężko chorymi, niepełnosprawnymi oraz samotnymi w domu. Wykonywane są czynności pielęgnacyjne i gospodarcze. Osoby świadczące usługi przestrzegają wszystkich zaleceń lekarskich oraz współuczestniczą w realizacji celu terapeutycznego, zapewniają bezpieczeństwo chorym oraz ich rodzinom, dbając o dobro chorego i zaspokajając jego wszystkie potrzeby biopsychospołeczne. Oddziały Okręgowe PCK świadczą usługi nad chorym w domu na zlecenie organów administracji samorządowej oraz osób fizycznych. W celu uzyskania informacji na temat usług opiekuńczych świadczonych przez PCK, należy skontaktować się z odpowiednim lokalnym oddziałem PCK.

   

9. Caritas Polska jest instytucją pomocową Kościoła katolickiego, działającą pod nadzorem Episkopatu Polski. Od 2004 roku posiada status organizacji pożytku publicznego (KRS 0000198645). W Posce istnieje 45 Caritas diecezjalnych, które są w pełni autonomicznymi podmiotami, podległymi ordynariuszom diecezji. Caritas diecezjalne prowadzą dla seniorów różnego typu placówki (domy pomocy społecznej, kluby seniora, świetlice parafialne). Wraz z Caritas diecezjalnymi szereg programów senioralnych realizuje Caritas Polska. Caritas diecezjalne oraz zgromadzenia zakonne prowadzą w całej Polsce ponad 400 placówek opieki długoterminowej i hospicyjnej.

   

10. Pomoce dla seniora

Uzupełnienie

1. Trudny wybór, m.in. o ZOL „Serdeczna Troska”, dr Piotr Duchliński, Wicedyrektor Instytutu Filozofii Akademii „Ignatianum” w Krakowie, wykładowca w Instytucie Bioetyki Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie
2. "Duchowa starość", Franciszek Krzysztof Chodkowski (6:51)
3. "Doceńmy najbliższych", Franciszek Krzysztof Chodkowski (8:59)
4. "Psalm 71: Duchowa starość", o. Adam, Plaster miodu (15:57)
5. "Hospicja Caritas. Potrzeby i wyzwania", dr hab. Tomasz Dzierżanowski (1:20)
6. "Stan obecny i przyszłość opieki długoterminowej w starzejącej się Polsce", Bank Światowy,