Majątek

Na tej stronie zajmujemy się rozważaniami o majątku, własności prywatnej, prawie i sprawiedliwości, przykazaniu "Nie kradnij" i gospodarce.

Na początku rozważań warto zapoznać się z definicjami niektórych określeń podkreślenia i wytłuszczenia tekstu własne związanych z majątkiem.

Synonimy pojęcia majątek:

• majątek (ziemski): posiadłość, włości, majętność, dobra,
• majątek (mienie): dobytek, mienie, chudoba, stan posiadania, majętność, dorobek,
• majątek (bogactwo): fortuna, bogactwo, dostatek, złote runo, kokosy,
• majątek (duża suma): bajońskie sumy, kapitał, krocie.

Można: dojść do majątku, dorobić się majątku, zbić lub zdobyć majątek, zyskać majątek, posiadać majątek, roztrwonić majątek, utracić majątek.

W art. 44 Kodeksu cywilnego (Tytuł III "Mienie" art. 44-55⁴) mienie zdefiniowano jako własność i inne prawa majątkowe.

Analizując powyższe definicje można zauważyć, że przez majątek rozumie się generalnie rzeczy materialne. Jedynie definicje "dobra" zawierają ogólne określenie środki (rzeczy i wartości) potrzebne dla rozwoju człowieka, sprzyjające jego rozwojowi, które wykracza poza pojęcie "rzeczy materialnych".

Dobra należące do osoby - będące wartościami niemajątkowymi i niezbywalnymi - tj. nierozerwalnie związanymi z nią, nazywamy dobrami osobistymi^powrót. Są one chronione prawem. Rozróżnia się dobra osobiste osób fizycznych i osób prawnych, które nie są tożsame.
Te pierwsze stanowią wartości obejmujące fizyczną i psychiczną integralność człowieka, jego indywidualność i godność - wszystko to, co stanowi o możliwości samorealizacji osoby ludzkiej. W art. 23 Kodeksu cywilnego (Tytuł II "Osoby" Dział I "Osoby fizyczne" Rozdział I "Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych" art. 8-24) zaliczono dóbr osobistych człowieka m.in. zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukową, artystyczną, wynalazczą i racjonalizatorską.

Własność prywatna

Przez własność (łac. prioprietas) rozumie się najszersze, podstawowe prawo rzeczowe, pozwalające właścicielowi korzystać z rzeczy i rozporządzać nią z wyłączeniem innych osób (ius disponendi) (w jego ramach właściciel korzysta z maksimum uprawnień względem rzeczy).

Oznaką korzystania z rzeczy są uprawnienia do posiadania (ius possidendi), używania (ius utendi), pobierania pożytków i innych dochodów z rzeczy (ius fruendi) (pożytki rzeczy – naturalne, np. płody, jabłka z sadu i cywilne, np. czynsz z tytułu dzierżawy lub najmu, odsetki od pożyczki albo leasingu itp.) oraz dysponowania faktycznego rzeczą (ius abutendi) (przetwarzanie rzeczy, zużycie, a nawet zniszczenie).

Właściciel nie może ani korzystać z rzeczy, ani też nią rozporządzać w sposób sprzeczny z przepisami ustaw, zasadami współżycia społecznego czy społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa.

Kradzież

W świetle przepisów prawa pozytywnego, stanowionego przez człowieka, kradzież - zgodnie z art. 278^notka
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny
Rozdział XXXV Przestępstwa przeciwko mieniu
Art. 278
§ 1. Kto zabiera w celu przywłaszczenia cudzą rzecz ruchomą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto bez zgody osoby uprawnionej uzyskuje cudzy program komputerowy w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.
§ 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 4. Jeżeli kradzież popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
§ 5. Przepisy § 1, 3 i 4 stosuje się odpowiednio do kradzieży energii lub karty uprawniającej do podjęcia pieniędzy z automatu bankowego. Kodeksu karnego (KK) - jest zaborem cudzej rzeczy w celu przywłaszczenia, gdzie przez zabór rozumie się fizyczne wyjęcie rzeczy spod władztwa właściciela. Przedmiotem wykonawczym przestępstwa kradzieży może być tylko rzecz o wartości majątkowej. Powinna być ona nadto dla sprawcy cudza, czyli mieć właściciela, którym jest kto inny, niż sprawca.

Prawo i sprawiedliwość

Zgodnie z klasyczną definicją, która pochodzi od rzymskiego prawnika Ulpiana, sprawiedliwość to stała i niezmienna wola przyznania każdemu należnego mu prawa (Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuere.).

Z pojęciem "sprawiedliwość" ściśle związane są słowa "sąd", "sądzić" i "prawo". Wymierzanie sprawiedliwości to rozstrzyganie spraw przez sąd, orzekanie o karze i jej wykonaniu. Wymierzenie kary ma za zadanie zadośćuczynić pokrzywdzonemu oraz ogólnemu poczuciu sprawiedliwości

Wymiar sprawiedliwości Definicje PWN – działalność państwa, realizowana przez niezawisłe sądy, które w formie procesowej rozstrzygają konflikty prawne.

Sąd jest organem państwowym, powołanym do stosowania prawa w zakresie rozstrzygania sporów między podmiotami pozostającymi w sporze, a także decydowania o przysługujących uprawnieniach oraz dokonywania innych czynności określonych w ustawach lub umowach międzynarodowych.

sądzić:

1. rozpatrywać w sądzie czyjeś postępowanie,
2. sprawować władzę sądowniczą,
3. wydawać sąd, opinię o kimś, o czymś,
4. żywić przekonanie, przypuszczać,
5. daw. przyznawać coś komuś lub przeznaczać dla kogoś.

Synonimy czasownika sądzić:

• sądzić (kogoś za coś): osądzać,
• sądzić (coś o kimś, o czymś): oceniać,
• sądzić (coś w jakiejś sprawie) myśleć.

sądzić:

1. rozpatrywać (w sądzie) czyjeś postępowanie w celu wydania wyroku, decydować o czyjej winie lub niewinności; sprawować władzę sądowniczą,
2. żywić przeświadczenie, być zdania, uważać, mniemać,
3. wydawać sąd o kim, o czym; oceniać, osądzać,
4. przestarz. przyznawać co komu, przeznaczać; przysądzać (dziś tylko w zwrocie: sądzone, sądzone komu)

Na podstawie powyższych definicji można mniemać, że kiedy sąd sądzi kogoś, to również go osądza i sądzi, że wie co sądzić o danej sprawie.

Wg SJP PWN, prawo to uprawnienia przysługujące komuś zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Z analizy powyższych sformułowań wynika, że podstawę sprawiedliwości oraz jej wymierzania stanowią tylko prawa - w sensie uprawnienia, legitymacji - chronione prawem ustanowionym przez człowieka.

W artykule szóstym "Sumienie moralne" Katechizmu Kościoła Katolickiego (KKK) czytamy:
1776 W głębi sumienia człowiek odkrywa prawo, którego sam sobie nie nakłada, lecz któremu winien być posłuszny i którego głos wzywający go zawsze tam, gdzie potrzeba, do miłowania i czynienia dobra a unikania zła, rozbrzmiewa w sercu nakazem... Człowiek bowiem ma w swym sercu wypisane przez Boga prawo...

W artykule siódmym "Cnoty" KKK czytamy zaś o cnotach i sprawiedliwości:
1804 Cnoty ludzkie są trwałymi postawami, stałymi dyspozycjami, habitualnymi przymiotami umysłu i woli, które regulują nasze czyny, porządkują nasze uczucia i kierują naszym postępowaniem zgodnie z rozumem i wiarą. Zapewniają one łatwość, pewność i radość w prowadzeniu życia moralnie dobrego. Człowiek cnotliwy to ten, który dobrowolnie czyni dobro....

1807 Sprawiedliwość jest cnotą moralną, która polega na stałej i trwałej woli oddawania Bogu i bliźniemu tego, co im się należy. Sprawiedliwość w stosunku do Boga nazywana jest "cnotą religijności". W stosunku do ludzi uzdalnia ona do poszanowania praw każdego i do wprowadzania w stosunkach ludzkich harmonii, która sprzyja bezstronności względem osób i dobra wspólnego. Człowiek sprawiedliwy, często wspominany w Piśmie świętym, wyróżnia się stałą uczciwością swoich myśli i prawością swojego postępowania w stosunku do bliźniego. Nie będziesz stronniczym na korzyść ubogiego, ani nie będziesz miał względów dla bogatego. Sprawiedliwie będziesz sądził bliźniego. (Kpł 19, 15). Panowie, oddawajcie niewolnikom to, co sprawiedliwe i słuszne, świadomi tego, że i wy macie Pana w niebie. (Kol 4, 1).

Powyższe sformułowania mówią jasno, że katolika obowiązuje przede wszystkim prawo Boże, którego nie może zmieniać – jak w przypadku prawa pozytywnego. Może przyjąć je w całości albo odrzucić. Sprawiedliwość jest cnotą moralną i jako taka jest trwałą postawą w codziennym postępowaniu.

Nie kradnij

Wszystkie kultury i religie na świecie uznają prawo własności i potępiają jego naruszanie.

VII przykazanie Dekalogu "Nie będziesz kradł" (Wj 20, 15; Pwt 5, 19), "Nie kradnij" (Mt 19, 18) jest fundamentem ludzkiej działalności, w tym działalności gospodarczej.

KKK zawiera cały artykuł siódmy „Siódme przykazanie” poświęcony temu przykazaniu [2401-2463].

2401 Siódme przykazanie zabrania zabierania lub zatrzymywania niesłusznie dobra bliźniego i wyrządzania bliźniemu krzywdy w jakikolwiek sposób dotyczącej jego dóbr. Nakazuje sprawiedliwość i miłość w zarządzaniu dobrami materialnymi i owocami pracy ludzkiej. Z uwagi na wspólne dobro wymaga ono powszechnego poszanowania przeznaczenia dóbr i prawa do własności prywatnej. Życie chrześcijańskie stara się dobra tego świata ukierunkować na Boga i miłość braterską.

O poszanowaniu dóbr drugiego człowieka traktują punkty 2408-2414.
Warto przytoczyć je tu in extenso, gdyż stanowią one wskazówki cenne nie tylko dla katolików, ale i niewierzących, pojedynczych osób, społeczności, społeczeństw i organizacji, w tym przedsiębiorstw.

2408 Siódme przykazanie zabrania kradzieży, która polega na przywłaszczeniu dobra drugiego człowieka wbrew racjonalnej woli właściciela. Nie mamy do czynienia z kradzieżą, jeśli przyzwolenie może być domniemane lub jeśli jego odmowa byłaby sprzeczna z rozumem i z powszechnym przeznaczeniem dóbr. Ma to miejsce w przypadku nagłej i oczywistej konieczności, gdy jedynym środkiem zapobiegającym pilnym i podstawowym potrzebom (pożywienie, mieszkanie, odzież...) jest przejęcie dóbr drugiego człowieka i skorzystanie z nich.

2409 Wszelkiego rodzaju przywłaszczanie i zatrzymywanie niesłusznie dobra drugiego człowieka, nawet jeśli nie sprzeciwia się przepisom prawa cywilnego, sprzeciwia się siódmemu przykazaniu. Dotyczy to: umyślnego zatrzymywania rzeczy pożyczonych lub przedmiotów znalezionych, oszustwa w handlu, wypłacania niesprawiedliwych wynagrodzeń, podwyższania cen wykorzystującego niewiedzę lub potrzebę drugiego człowieka.
Są moralnie niegodziwe: spekulacja, która polega na sztucznym podwyższaniu ceny towarów w celu osiągnięcia korzyści ze szkodą dla drugiego człowieka; korupcja, przez którą wpływa się na zmianę postępowania tych, którzy powinni podejmować decyzje zgodnie z prawem; przywłaszczanie i korzystanie w celach prywatnych z własności przedsiębiorstwa; źle wykonane prace, przestępstwa podatkowe, fałszowanie czeków i rachunków, nadmierne wydatki, marnotrawstwo. Świadome wyrządzanie szkody własności prywatnej lub publicznej jest sprzeczne z prawem moralnym i domaga się odszkodowania.

2410 Obietnice powinny być dotrzymywane i umowy ściśle przestrzegane, o ile zaciągnięte zobowiązanie jest moralnie słuszne. Znaczna część życia gospodarczego i społecznego zależy od wartości umów zawieranych między osobami fizycznymi lub prawnymi, w tym umów handlowych o kupnie lub sprzedaży, umowy o wynajmie lub o pracę. Każda umowa powinna być zawarta i wypełniona w dobrej wierze.

2411 Umowy podlegają sprawiedliwości wymiennej, która reguluje wymianę między osobami i między instytucjami z uwzględnieniem poszanowania ich praw. Sprawiedliwość wymienna obowiązuje w sposób ścisły; domaga się ochrony praw własności, spłaty długów i dobrowolnego wypełnienia zaciągniętych zobowiązań. Bez sprawiedliwości wymiennej nie jest możliwa żadna inna forma sprawiedliwości.
Odróżnia się sprawiedliwość wymienną od sprawiedliwości legalnej, która dotyczy tego, co obywatel słusznie winien jest wspólnocie, i od sprawiedliwości rozdzielczej, która reguluje to, co wspólnota winna jest obywatelom proporcjonalnie do ich wkładu i potrzeb.

2412 Na mocy sprawiedliwości wymiennej naprawienie popełnionej niesprawiedliwości wymaga zwrotu skradzionego dobra jego właścicielowi.
Jezus pochwala Zacheusza za jego postanowienie: Jeśli kogo w czym skrzywdziłem, zwracam poczwórnie (Łk 19, 8). Ci, którzy w sposób bezpośredni lub pośredni zawładnęli rzeczą drugiego człowieka, są zobowiązani do jej zwrotu lub, jeśli ta rzecz zaginęła, oddania równowartości w naturze bądź w gotówce, a także owoców i korzyści, które mógłby z niej uzyskać w sposób uprawniony jej właściciel. Do zwrotu są również zobowiązani, odpowiednio do odpowiedzialności i zysku, wszyscy ci, którzy w jakikolwiek sposób uczestniczyli w kradzieży bądź z niej korzystali, wiedząc o niej, na przykład ci, którzy ją nakazali, w niej pomagali lub ją ukrywali.

2413 Gry hazardowe (karty itd.) bądź zakłady nie są same w sobie sprzeczne ze sprawiedliwością. Stają się moralnie nie do przyjęcia, gdy pozbawiają osobę tego, czego jej koniecznie trzeba dla zaspokojenia swoich potrzeb i potrzeb innych osób. Namiętność do gry może stać się poważnym zniewoleniem. Nieuczciwe zakłady bądź oszukiwanie w grach stanowi materię poważną, chyba że wyrządzana szkoda jest tak mała, że ten, kto ją ponosi, nie mógłby w sposób uzasadniony uznać jej za znaczącą.

2414 Siódme przykazanie zakazuje czynów lub przedsięwzięć, które dla jakiejkolwiek przyczyny - egoistycznej czy ideologicznej, handlowej czy totalitarnej - prowadzą do zniewolenia ludzi, do poniżania ich godności osobistej, do kupowania ich, sprzedawania oraz wymiany, jakby byli towarem. Grzechem przeciwko godności osób i ich podstawowym prawom jest sprowadzanie ich przemocą do wartości użytkowej lub do źródła zysku. Św. Paweł nakazywał chrześcijańskiemu panu traktować swego chrześcijańskiego niewolnika nie jako niewolnika, lecz... jako brata umiłowanego... w Panu (Flm 1, 16).

Stanowienie prawa i jego wykonanie

Stanowienie prawa ma umożliwić ustalenie co jest czynem karalnym, a co nie i wymierzenie odpowiedniej kary sprawcy tego czynu.

Kara za naruszenie prawa i jej nieuchronność ma odwodzić potencjalnych przestępców od popełnienia przestępstwa jako nieopłacalnego.
Ta koncepcja prawa byłaby słuszna, gdyby jej fundamentalne założenie, że sprawca każdego czynu karalnego zostaje zidentyfikowany, ujęty i sprawiedliwie osądzony oraz odbędzie orzeczoną karę, było spełnione w praktyce.

Co mówią na ten temat statystyki policyjne?

Dane na temat przestępczości przedstawiono poniżej w formie tabel dla roku 1999 i 2017 oraz wykresów dla okresu 1999-2017 - po dwa dla każdego roku. Każda tabela zawiera dane liczbowe dla Polski oraz terenu działania obszar m.st. Warszawy oraz dziewięciu powiatów: grodziskiego, legionowskiego, mińskiego, nowodworskiego, otwockiego, piaseczyńskiego, pruszkowskiego, warszawskiego zachodniego i wołomińskiego Komendy Stołecznej Policji (KSP) Warszawa, natomiast tabela 1 - również dla wybranych województw. Wykresy dotyczą całej Polski.

Tabela 1. Przestępstwa kryminalne wg jednostek podziału administracyjnego kraju

Poniższe wykresy przedstawiają zmiany liczby przestępstw kryminalnych (lewy) oraz ich wykrywalności (prawy) w całym kraju w okresie 1999-2017.

Tabela 2. Kradzież cudzej rzeczy wg jednostek podziału administracyjnego kraju

Poniższe wykresy przedstawiają zmiany liczby kradzieży cudzej rzeczy (lewy) oraz wykrywalności tych przestępstw (prawy) w całym kraju w okresie 1999-2017.

Tabela 3. Kradzież samochodu wg jednostek podziału administracyjnego kraju

Poniższe wykresy przedstawiają zmiany liczby kradzieży samochodu (lewy) oraz wykrywalności tych przestępstw (prawy) w całym kraju w okresie 1999-2017.

Tabela 4. Kradzież z włamaniem wg jednostek podziału administracyjnego kraju

Poniższe wykresy przedstawiają zmiany liczby kradzieży z włamaniem (lewy) oraz wykrywalności tych przestępstw (prawy) w całym kraju w okresie 1999-2017.

Tabela 5. Rozbój, kradzież rozbójnicza i wymuszenie rozbójnicze wg jednostek podziału administracyjnego kraju

Poniższe wykresy przedstawiają zmiany liczby przestępstw "Rozbój, kradzież rozbójnicza i wymuszenie rozbójnicze" (lewy) oraz ich wykrywalności (prawy) w całym kraju w okresie 1999-2017.

Tabela 6. Uszkodzenie rzeczy wg jednostek podziału administracyjnego kraju

Poniższe wykresy przedstawiają zmiany liczby przestępstw "uszkodzenie rzeczy" (lewy) oraz ich wykrywalności (prawy) w całym kraju w okresie 1999-2017.

Tabela 7. Zabójstwo wg jednostek podziału administracyjnego kraju

Poniższe wykresy przedstawiają zmiany liczby zabóstw (lewy) oraz wykrywalności tych przestępstw (prawy) w całym kraju w okresie 1999-2017.

Tabela 8. Zgwałcenie wg jednostek podziału administracyjnego kraju

Poniższe wykresy przedstawiają zmiany liczby zgwałceń (lewy) oraz wykrywalności tych przestępstw (prawy) w całym kraju w okresie 1999-2017.

W świetle powyższych policyjnych statystyk wykrywalności przestępstw widać, że tylko część przestępstw jest wykrywana. Można też zauważyć, że wykrywalność zmienia się z wagą i skalą przestępstwa oraz częstotliwością jego popełniania. Rośnie dla poważnych i rzadszych przestępstw, a jest mniejsza w przypadku drobniejszych, ale częstszych przestępstw. Skala przestępstw i ich wykrywalność zmienia się od regionu do regionu . Rzuca się w oczy natężenie przestępst kryminalnych i względnie niski wskaźnik ich wykrywalności na terenie działania KSP Warszawa. Można też powiedzieć, że sprawcy niektórych przestępstw - mogą praktycznie działać prawie bezkarnie.

Przy analizie sprawozdawczości statystycznej organów państwa trzeba mieć na uwadze fakt, że prezentowane dane wpływają na ocenę działania tychże organów i rządu i z tego powodu istnieje tendencja do ich "upiększania" - przez np. zmniejszanie liczby niekorzystnych zjawisk i wydarzeń. Należy też pamiętać, że wykrycie sprawcy przestępstwa i nawet jego ujęcie nie zawsze kończy się jego skazaniem, a w nawet w przypadku skazania – odbyciem kary przez niego.

To świadczy o tym, że skuteczność – zarówno doraźna jak i długofalowa - prawa stanowionego, aparatu organów ścigania przest oraz wymiaru sprawiedliwości jest ograniczona i selektywna.
Dlatego należy sięgnąć po inne, skuteczniejsze środki zapobiegania przestępstwom, w szczególności kradzieży.

Czym jest w istocie kradzież?

SJP PWN definiuje wartość jako:

1. to, ile coś jest warte pod względem materialnym,
2. cecha tego, co jest dobre pod jakimś względem,
3. posiadanie zalet,
4. zasady i przekonania będące podstawą przyjętych w danej społeczności norm etycznych.

Innymi słowy, wartość to coś pozytywnego, pożądanego, ma służyć dobru jego posiadacza.

Wg SJP PWN posiadać, to:

1. być właścicielem czegoś, zwykle mającego dużą wartość materialną,
2. mieć jakąś wiedzę, jakieś umiejętności, znajomość czegoś,
3. charakteryzować się czymś,
4. mieć jakieś możliwości, dysponować czymś,
5. mieć coś jako część składową lub być w coś wyposażonym,

a posiadacz to ten, kto coś posiada, właściciel.

Wg SJP PWN pozbawić — pozbawiać (1), to przyczynić się do utraty czegoś przez kogoś lub przez coś, a wg SJP Doroszewskiego pozbawić — pozbawiać (2), to spowodować utratę czego, przyczyniać się do utraty przez kogo lub co; odbierać, odejmować co komu.

Prawo pozytywne posługuje się zawężoną definicją kradzieży, ale - jak nas poucza życie - kradzież nie jest tylko zaborem cudzego mienia.

W tym rozważaniu nie chodzi o zawężanie definicji kradzieży, ale o jej urealnienie przez rozszerzenie, bowiem celem nie jest tu wymierzanie kary sprawcy kradzieży, ale zapobieganie kradzieży.

Zgodnie z doświadczeniem i rozumem oraz w świetle nauki KKK można więc powiedzieć, że "kradzież jest de facto pozbawieniem osoby, grupy osób, organizacji, instytucji, przedsiębiorstwa lub państwa jakiejś ważnej rzeczy lub wartości w celu osiągnięcia korzyści. Należy podkreślić, że korzyść nie musi być tu natury majątkowej.

Aby zachowywać przykazanie "Mie kradnij!", trzeba mieć świadomość kim może być złodziej, co można ukraść i w jaki sposób.

Mimo, że stanowione prawo nie wyczerpuje tematu kradzieży, określonej powyższą, poszerzoną definicją, to jednak warto - dla poszerzenia wiedzy - zapoznać się z trzema rozdziałami Kodeksu karnego:
XXXV Przestępstwa przeciwko mieniu (art. 278-295), XXXVI Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu (art. 296-309) i XXXVII Przestępstwa przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi (art. 310-316).

Kim może być złodziej?

Najogólniejsza odpowiedź na tytułowe pytanie jest następująca: złodziejem może być tylko człowiek, podobnie jak ofiarą kradzieży jest ostatecznie człowiek. To od decyzji jednego człowieka lub grupy osób zależy to, czy stanie komuś krzywda, czy zostanie pozbawiony czegoś, co posiada i jest dla niego ważne. Obłudą jest próba usprawiedliwienia kradzieży dla odniesienia własnej korzyści.

Szczegółowiej, sprawcą kradzieży może być osoba fizyczna, osoba prawna, w szczególności państwowa osoba prawna lub samorządowa osoba prawna.

Co można ukraść

Według wspomnianych wyżej przepisów prawa karnego można ukraść wyłącznie cudzą rzecz ruchomą. Nieruchomość nie może być przedmiotem kradzieży, ale możliwa jest kradzież jej części składowej. Generalnie  - zgodnie z przyjętą wyżej definicją ukraść można wszystko.

Można pozbawić kogoś rzeczy materialnej, jej pożytków naturalnych, wartości niematerialnej, np. jakiegoś dobra osobistego - m.in. czci, zdrowia, w tym zdrowia psychicznego, swobody sumienia, nazwiska lub pseudonimu, wizerunku, nazwy firmy, znaku firmowego, tajemnicy korespondencji, tajemnicy przedsiębiorstwa, wartości naukowej, wartości artystycznej, dorobku wynalazczego i racjonalizatorskiego itd.

Trzeba mieć też świadomość, że kradzież może mieć skutki wtórne - np. kradzież samochodu taksówkarzowi pozbawia go możliwości zarabiania na życie, kradzież akumulatora zasilającego światła ostrzegawcze na remontowanej drodze może pozbawić zdrowia lub życia przechodnia lub kierowcy, kradzież pieniędzy może uniemożliwić kupno leku lub zakup żywności itp.

Sposoby popełniania kradzieży

Najczęstsze i najkosztowniejsze przypadki łamania przykazania "NIE KRADNIJ!" we współczesnym świecie, które dotyczą własności pieniędzy, finansów publicznych, relacji pracodawca-pracobiorca, stosunków umownych omówiono w ulotce Polsko-Amerykańskiej Fundacji Edukacji i Rozwoju Ekonomicznego PAFERE. Poniżej pokazano tylko ich skróconą listę.

• inflacja,
• deficyt budżetu państwa i dług publiczny,
• przyznawanie przez władze monopoli i innych przywilejów,
• opodatkowanie mienia spadkowego,
• opodatkowanie na cele nie służące dobru wspólnemu,
• ogromna biurokracja i skomplikowane przepisy,
• tworzenie niemoralnych praw,
• przywłaszczanie sobie przez pracodawców wynagrodzenia pracowników,
• przywłaszczanie sobie przez pracowników wynagrodzenia za pracę, nie należnego im na podstawie dobrowolnie zawartej umowy o pracę,
• okradanie pracodawcy przez pracowników z dochodów czy majątku firmy,
• nie dotrzymywanie warunków umowy,
• korupcja,
• bankowość oparta na nikłej pieniężnej rezerwie cząstkowej.

Wnioski

Kradzież jako zjawisko społeczne jest znane od początków historii człowieka na ziemi. Naiwnością byłoby sądzić, że jakieś działania ludzkie, w szczególności administracyjne, wyeliminują je zupełnie. Jego skalę można co najwyżej ograniczać, ale jest to rodzaj pracy syzyfowej. Kiedy nastąpi chwilowa poprawa, to za jakiś czas pojawią się nowe rodzaje i sposoby kradzieży. Ktoś, kiedyś skomentował tę sytuację powiedzeniem "organy ścigania i prawo są o krok za przestępcami". Dlatego racjonalnie jest zapobiegać kradzieży przy pomocy powszechnie obowiązujących zasad moralnych, niż tylko koncentrować się na wykrywaniu przestępstw oraz ściganiu i karaniu ich sprawców.

Przeciwdziałanie kradzieży musi być zawsze mniej skuteczne w krajach, które odrzuciły moralność katolicką opartą na prawie Bożym i porządek społeczny usiłują budować na idei nieograniczonej wolności indywidualnej oraz relatywiźmie moralnym. Ustój społeczny, w którym każdy decyduje o tym, co jest prawdą i dobrem oraz może zmieniać samostanowione normy życia według własnego uznania, ulega destrukcji i prowadzi do totalitarnej dyktatury.

Jeżeli równocześnie - pod hasłem poprawności politycznej, rzekomo w obronie godności człowieka - zabroniona jest wszelka - również uczciwa i asertywna krytyka - ocena postępowania człowieka, to człowiek, społeczności i społeczeństwa, i narody są bezradne, niezdolne do zachowania dobra osobistego i wspólnego.

W Polsce, przepisy odnoszące się do mienia, własności i praw majątkowych, dóbr osobistych oraz ich ochrony prawnej zawierają opasłe kodeksy, a relacje finansowe obywatel-państwo (fiskus) regulują długie ustawy podatkowe. Coraz częściej - z powodu nadprodukcji przepisów - zdarza się, że nowe prawa kolidują ze starymi, jeszcze obowiązującymi. Samo mnożenie ich przez państwo przyczynia się do okradania ludzi i przedsiębiorstw, gdyż przeciętny człowiek oraz małe i średnie przedsiębiorstwa, których jest najwięcej, nie mogąc ogarnąć samodzielnie coraz liczniejszych i nieustannie zmienianych praw, są zmuszone - nieznajomość prawa szkodzi - do wydawanie na kosztowną obsługę prawną pieniędzy, które inaczej mogłyby wydać na swoją podstawową działalność oraz rozwój i zwiększenie dobrobytu właścicieli, ich rodzin oraz pracowników.

Rozwiązaniem jest przyjęcie jako fundamentu zasad moralności katolickiej i wskazań nauki społecznej Kościoła katolickiego oraz uczenie ich w  szkołach powszechnych i propagowanie publicznie, aby i kradzież nie była tolerowana społecznie.
Po pierwsze, zasad moralności katolickiej jest zdecydowanie mniej i są zrozumiałe i po drugie, są sprawdzone - chrześcijaństwo trwa już 2000 lat - i służą dobrze pojedynczemu człowiekowi oraz społeczeństwu jako całości. Inne postępowanie jest w rzeczywistości aspołeczne.