Rozwój i zniewolenie

Człowiek

człowiek - (gr. ἄνθρωπος [ánthropos]; łac. homo) — konkretnie żyjący byt natury cielesno-duchowej.

człowiek (rozumny - Homo sapiens) - istota żywa wyróżniająca się wśród innych najwyższym rozwojem psychiki i życia społecznego, jedyna posiadająca kulturę i zdolna do jej tworzenia, pod względem biologicznym gatunek człowiekowatych (Homo sapiens) żyjący od schyłku plejstocenu

Rozwój

1. proces przechodzenia do stanów lub form bardziej złożonych lub pod pewnym względem doskonalszych; też: stadium tego procesu;
2. sposób rozwijania się zdarzeń w czasie;
3. proces zmian zachodzących w organizmach w ciągu życia osobnika lub w kolejnych pokoleniach.

1. proces ukierunkowanych przemian prowadzących ku stanowi coraz doskonalszemu;
2. osiągnięcie kolejnego, wyższego etapu;
3. przejście w kolejne stadium jakiegoś negatywnego stanu lub nasilenie się czegoś.

Człowiek został wyposażony w rozum, sumienie i wolną wolę. Tylko używanie wszystkich składników tej triady prowadzi do wszechstronnego rozwoju człowieka oraz społeczeństw i narodów.

Od początku ludzkości człowiek doświadczał przemożnego wpływu świata widzialnego i szukał sposobów zachowania życia w tym bardzo nieprzyjaznym otoczeniu. Obserwował nieustannie rzeczywistość i próbował ją zrozumieć, aby zmniejszyć zależność od niej. Zauważył, że istnieją zjawiska, których rozum nie ogarniał i wyciągnął wniosek, że stoją za nimi niewidzialne moce, które przerastają siły nie tylko jednego człowieka, ale i grup ludzi.

Poznanie realnie istniejącego świata oznaczało poznawanie tego, co poznawalne zmysłowo oraz przeczucie tego, czego nie da się poznać zmysłowo. Zdroworozsądkowe i spontaniczne poznanie było najbardziej pierwotną poznawczą odpowiedzią człowieka na zastaną rzeczywistość. Z niego wykształciło się poznanie metafizyczne.

Człowiek pragnął zrozumienia rzeczywistości i swojego miejsca w świecie. Tej wiedzy potrzebował do zmniejszenia ograniczeń pochodzących od środowiska, uzyskania wpływu na własny los i uczynienia życia znośniejszym. Oznacza to, że rozwój był postrzegany przede wszystkim jako postęp w poznaniu i opanowaniu przyrody.

Zakres nazwy rozwój nie jest jednak stały, sama nazwa jest nieostra, a jej konotacja może być pozytywna lub negatywna. Rozwój jest pojęciem abstrakcyjnym, pod które mogą być podkładane różne treści w różnych okresach dziejów ludzkości.

Postęp techniczny

Postęp techniczny to zmiany techniki, których skutkiem jest wprowadzanie do procesu produkcji nowych, udoskonalonych maszyn, urządzeń, narzędzi i nowych technologii oraz wykorzystanie w sposób doskonalszy istniejących zasobów. Dzięki niemu następuje wzrost korzyści ekonomicznych oraz dobrostanu.

Postęp techniczny z jednej strony przyczynia się do rozwoju ekonomicznego społeczeństw, a drugiej strony jest stymulowany przez wzrost gospodarczy, który stwarza popyt nie tylko na środki produkcji, ale i  na środki transportu oraz komunikacji między ludźmi.

We wczesnych fazach postępu technicznego wynalazki techniczne, można powiedzieć, nadążały za rosnącymi potrzebami ludzkości lub je nieznacznie wyprzedzały. Od połowy XIX w. rozwój techniki i technologii przyspieszył tak znacznie, że zakres potencjalnych zastosowań nowych wynalazków przewyższył istniejące potrzeby. Począwszy od zakończenia II wojny światowej zmiany w nauce, technice i produkcji stały się tak szybkie, że możemy mówić już o rewolucji naukowo-technicznej.

Podstawą tej rewolucji jest postęp techniczny w dziedzinie elektroniki półprzewodnikowej oraz mechaniki - mikro- i nanotechnologie, które stymulują innowacyjną gospodarkę.

Niewola

1. brak wolności, zależność od przemocy;
2. konieczność, przymus, nakaz.

1. osoba, która pozostaje w całkowitej zależności i  władzy swego właściciela;
2. pejor. osoba poddająca się czemuś bezwolnie.

1. osoba uwięziona;
2. ktoś, kto nie może wyzwolić się spod wpływu jakichś okoliczności.

W początkach rodzaju ludzkiego człowiek był więźniem swojego otoczenia, które narzucało mu sposób życia. W miarę rozwoju intelektualnego i duchowego zniewolenia człowieka przez otoczenie zmniejszało się, dzięki temu, że człowiek zaczął rozumnie i świadomie wykorzystywać je do swoich działań i celów.

W tym procesie emancypacji człowieka spod władzy przyrody istotną rolę odgrywał postęp techniczny. Wynalazki techniczne powstawały w celu zaspokojenia egzystencjalnych potrzeb człowieka, aby mu służyć. Człowiek rozumiał ich przeznaczenie, znał skutki ich używania i używał ich tylko, gdy ich potrzebował - był ich panem, a one posłusznymi mu narzędziami. Wynalazki posiadały ściśle określona funkcjonalność, zaspakajającą wyspecjalizowane potrzeby ich użytkowników. O wykorzystaniu urządzenia z daną funkcjonalnością decydował sam użytkownik, nikt inny.

Tak było dopóty, dopóki człowiek wyręczał się urządzeniami technicznymi, które czyniły jego życie łatwiejszym, a pracę lżejszą lub wydajniejszą. Pierwszy przełom nastąpił, kiedy funkcją techniki, obok usprawniania pracy, zaczęło być zastępowanie człowieka i urządzenia się stały się w pewnym stopniu autonomiczne. Dzięki pojawieniu się urządzeń zapewniających samoczynne bez udziału człowieka lub z ograniczonym jego udziałem - działanie maszyn, mechanizmów i instalacji praca stała się nie tylko lżejsza, ale i wydajniejsza, dzięki czemu człowiek zyskał wolny czas, który mógł wykorzystać na wypoczynek, rozrywkę lub zdobywanie wiedzy.

Pojawienie się nowych potrzeb człowieka, nie związanych z pracą, spowodowało powstanie rynków wyrobów i usług, które musiały zaspakajać zróżnicowane indywidualne potrzeby w sposób ekonomiczny. Z tego powodu funkcjnalność wyrobów zaczęła przewyższać potrzeby ich jednego odbiorcy/użytkownika, aby mógł on dokonywać indywidualnych wyborów co do sposobu ich wykorzystania. W ten sposób - przez kształtowanie funkcjonalności wyrobów - producent uzyskał możliwość wpływania na zachowanie się ich użytkowników.

Możliwości wpływania na zachowanie się jednostek i mas ludzkich zwiększyły się niepomiernie wskutek powstania systemów telekomunikacyjnych w postaci sieci o zasięgu globalnym, zdolnych do przesyłu sygnału cyfrowego. Cechą współczesnych sieci cyfrowych jest duża przepustowość, umożliwiająca przesyłanie dowolnych informacji w wybranym momencie w praktycznie dowolne miejsce na świecie, przez całą dobę, przez siedem dni w tygodniu, przy czym ich odbiorcy mogą być zidentyfikowani, a ich aktywność monitorowana.

Dostępność przenośnych, zminiaturyzowanych terminali do osobistego użytku oraz ich funkcjonalność uczyniła korzystanie z informacji sieciowej bardzo łatwym. Ich ulepszenia techniczne i funkcjonalne następują często. Nowe urządzenia mobilne (tablety, notebooki, netbooki, smartfony) wchodzą na rynek zanim nastąpi zużycie techniczne ich starszych modeli. W celu zmobilizowania ludzi do zakupu coraz nowszych modeli tych urządzeń ich producenci uczynili z nich symbol nowoczesności i wmówili ludziom, że każda postępowa osoba powinna mieć przynajmniej telefon komórkowy, a dostawcy informacji sieciowej wytworzyli u jej odbiorców przekonanie, że nieciągłe śledzenie napływających wiadomości prowadzi do zacofania intelektualnego.

Wśród istniejących źródeł informacji sieciowej można woyodrębnić:

1. dostawcy instytucjonalni:
   • media elektroniczne,
   • przedsiębiorstwa i organizacje komercyjne,
   • organizacje ponadpaństwowe (ponadnarodowe), międzyrządowe, państwowe (rządowe i samorządowe),
   • organizacje pozarządowe;
2. osoby prywatne.

Rodzaj i rzetelność informacji rozprowadzanej w sieci zależy od jej nadawcy, który ma swoje cele. Jej potencjalny odbiorca ma stosunkowo niewielki wpływ na nadawcę. W rzeczywistości może tylko zapoznać się z daną informacja i wykorzystać ją w jakiś sposób lub ją zignorować. Istnieją narzędzia do monitorowania ruchu na stronie internetowej, np. Google Analytics, które umożliwiają analizę statystyk serwisów WWW. Raporty zawierające analizę danych pozwalają na podejmowanie działań zwiększających atrakcyjność witryn dla odwiedzających oraz skuteczność oddziaływania na nich.

Osobne miejsce w sieci zajmują tzw. media społecznościowe, których uczestnikami są organizacje, społeczności i osoby prywatne. Cechą mediów społecznosciowych jest dynamiczny interaktywny dialog, który w skali globalnej trwa przez okrągłą dobę. Działają one w taki sposób, aby bardzo uzależniać użytkowników, z których większość nie wie o tym. Odsetek ludzi korzystających z mediów społecznościowych w większości państw europejskich w roku 2020 wynosił ponad 40%. Ten fakt wykorzystują przedsiębiorstwa w celach marketingowych, jak również organizacje i firmy - do działań typu public relations (PR). Media społecznościowe są używane również w celu kształtowania opinii publicznej za pomocą rozprowadzania w nich dezinformacji.

Nadawcy informacji w sieci internetowej są zainteresowani możliwie najszerszym kręgiem jej odbiorców oraz jak najdłuższym ich kontaktem z nią. Wskutek olbrzymiej liczby nadawców informacji można mówić o zalewie informacji w sieci. W tej sytuacji odbiorcy, obawiając się utraty jakiejś ważnej informacji, są pod presją nieustannego surfowania po internecie. Ponieważ nowa informacje napływają bardzo szybko, to ich odbiorcy nie mają czasu na głębszą refleksję oraz wyrobienie sobie własnego zdania na i często reagują reagują na wiadomości emocjonalnie. Człowiek nie mający autentycznego własnego oglądu rzeczywistości staje się podatny na sterowanie z zewnątrz. Ponadto w relacjach z otoczeniem działa nie jak nadajnik informacji, ale przekaźnik odebranych cudzych, niesprawdzonych informacji.

U coraz większej liczby użytkowników sieci, w tym u dzieci i młodzieży, obserwuje się zjawisko tzw. uzależnienia od internetu (siecioholizm). Uzależnienie od internetu to zaburzenie, które polega na nadmiernym i niekontrolowanym używaniu sieci. Osoby uzależnione od internetu mają tendencję do spędzania dużej ilości czasu online. Objawami uzależnienia od Internetu są: obsesyjne myślenie o internecie, trudności w kontrolowaniu czasu spędzonego online, unikanie lub ignorowanie innych aktywności oraz trudności w porzuceniu używania sieci.

Skutki tego zaburzenia obejmują: obniżenie produktywności w pracy lub szkole, trudności w utrzymaniu relacji interpersonalnych, trudności w rozumieniu rzeczywistości i nadmierne uciekanie się do internetu w celu uniknięcia problemów oraz inne problemy psychiczne. Ponadto jego efektem mogą być problemy zdrowotne, takie jak bóle głowy i pleców, kłopoty ze snem i bezsenność, kłopoty z koncentracją i pamięcią oraz depresja. Uzależnienie od sieci może również prowadzić do utraty pracy oraz problemów finansowych i społecznych.

Konkludując, można powiedzieć, że o ile kiedyś rozwój był postrzegany przede wszystkim jako postęp w zwiększaniu potencjału człowieka i zmniejszaniu jego zależności od otoczenia, to obecnie przez rozwój rozumie się postęp techniczny, który uzależnia od siebie człowieka i przyczynia się do zastąpienia humanizmu, posthumanizmem i transhumanizmem.